- Vanaf 31 december 2022 wordt minimaal 15 cent statiegeld op een blikje geheven.
- Met het bedrijfsleven was afgesproken dat de maatregel van tafel zou gaan als het aantal blikjes in het zwerfafval met minstens 70 procent zou afnemen. Vorig jaar nam het aantal echter toe met 27 procent.
- Producenten zijn verantwoordelijk voor het opzetten van het statiegeldsysteem en dragen ook de kosten.
- Vanaf 1 juli dit jaar komt er al statiegeld op kleine plastic flesjes.
Er komt vanaf eind volgend jaar statiegeld op blikjes. Dat schrijft staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Milieu in een brief aan de Tweede Kamer.
Het statiegeldbedrag per blikje wordt minimaal 15 cent. De maatregel gaat in op 31 december 2022. Het kabinet komt ermee, omdat er nog steeds te veel blik als zwerfafval in het milieu belandt.
De ingangsdatum is volgens Van Veldhoven “realistisch en haalbaar”. Wel noemt ze het opzetten van een speciaal statiegeldsysteem voor blik “een majeure operatie.”
Producenten zijn verantwoordelijk voor het opzetten hiervan en dragen ook de kosten. Waar je straks je blikje kan inleveren, wordt nog nader uitgewerkt. Horeca en kleine verkooppunten zijn vrijgesteld van de innameplicht.
Toename aantal blikjes in zwerfafval
Met het bedrijfsleven was afgesproken dat de maatregel van tafel zou gaan als het aantal blikjes in het zwerfafval met minstens 70 procent zou afnemen dit jaar. Maar vorig jaar nam het aantal juist toe met 27 procent.
Van Veldhoven ziet nu geen concrete acties waardoor het zou dalen. Het doel is volgens haar onhaalbaar geworden en statiegeld daarmee onvermijdelijk.
Het kabinet is weliswaar demissionair, maar vorig jaar oktober werd de nodige wetgeving hiervoor al klaargelegd. Ook is het onderwerp niet 'controversieel' verklaard in de Tweede Kamer. Dat zou inhouden dat het kabinet er geen beslissingen over kan nemen.
Eerder nam de Kamer al een motie aan voor statiegeld op blikjes. De VVD, PVV en FVD waren hier geen voorstander van.
150 miljoen blikjes belanden jaarlijks in de natuur
ChristenUnie-Kamerlid Carla Dik-Faber, die al langer voor statiegeld op blik pleit, vindt het "ontzettend goed nieuws" dat het kabinet deze stap nu zet. Volgens haar is het nodig, omdat blik "ontzettend slecht" is voor dieren en de natuur.
In Nederland gaan per jaar 2 miljard blikjes over de toonbank, 150 miljoen daarvan belanden in het milieu.
Ook in onder andere Duitsland, Finland, Noorwegen en Denemarken wordt statiegeld op blik geheven.
Vanaf 1 juli dit jaar komt er al statiegeld op kleine plastic flesjes. Op alle flesjes kleiner dan 1 liter wordt dan ook 15 cent extra geheven, die klanten terugkrijgen als ze het flesje inleveren.
Statiegeldalliantie noemt statiegeld op blik 'gewonnen veldslag'
De Statiegeldalliantie is blij met het besluit van het demissionaire kabinet om statiegeld op blikjes in te voeren. "De veldslag voor statiegeld duurde decennia en is nu eindelijk gewonnen."
Bij de Statiegeldalliantie zijn 1.115 gemeenten, organisaties en bedrijven uit Nederland en België aangesloten. Bijna alle Nederlandse gemeenten vallen daar onder, net als bedrijven als Ekoplaza, ASN Bank en de Consumentenbond.
"Het is een historische mijlpaal: binnen de termijn van één regering is statiegeld voor plastic flesjes én voor blikjes beslist", laat de alliantie weten in een reactie. "Het kabinet antwoordt hiermee positief op onze vraag. Door statiegeld zal het aantal plastic flessen en blikjes op straat heel sterk verminderen. Nederland wordt eindelijk zichtbaar schoner. Wij feliciteren de staatssecretaris voor Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven (D66) van harte."
Milieubeweging: tot 90 procent minder blik in zwerfafval
Ook de Milieubeweging is verheugd met het besluit. "Statiegeld zal de hoeveelheid blikjes in het zwerfafval met 70 tot 90 procent reduceren. Dit is een grote overwinning voor het milieu en onze leefomgeving", zegt de beweging, bestaande uit zes milieuorganisaties: Recycling Netwerk, Stichting De Noordzee, Plastic Soup Foundation, Plastic Soup Surfer, Greenpeace en Natuur & Milieu.
De onderhandeling over de statiegeldplicht heeft volgens de Milieubeweging tientallen jaren geduurd en er was allerminst zekerheid van slagen.
"Er is altijd veel animo geweest voor statiegeld onder mensen en gemeenten", zegt directeur Rob Buurman van Recycling Netwerk. "Zelfs de drankenproducenten zijn in de loop der jaren aan onze kant komen te staan."
De weerstand kwam volgens Buurman vooral uit de hoek van de supermarkten. "Tot op de dag van vandaag zijn zij tegen statiegeld. Daarom noemen we dit besluit ook echt het binnenslepen van een overwinning."
Supermarkten: straks niet alle blikjes bij ons inleveren
Supermarkten willen niet dat Nederlanders straks al hun gebruikte blikjes bij hen komen inleveren, als er over een kleine twee jaar statiegeld komt op blikjes. Supermarktkoepel CBL dringt daarom aan op een statiegeldsysteem buiten de winkel.
Ongeveer de helft van de jaarlijkse 2 miljard blikjes in Nederland wordt ook helemaal niet in de supermarkt verkocht, stelt de brancheorganisatie. Andere grote blikjesverkopers zijn bijvoorbeeld tankstations, snackbars, sportverenigingen en bedrijfsrestaurants.
Die zouden ook mee moeten doen als er straks een groot statiegeldsysteem wordt opgezet voor de blikjes, vinden de supers. Het CBL wil wel meewerken met andere partijen om zo'n breed systeem mogelijk te maken, voordat het statiegeld op blikjes op 31 december 2022 ingaat.
"Deze tijd is hard nodig", reageert algemeen directeur Hester Klein Lankhorst van het Afvalfonds Verpakkingen, een organisatie die een belangrijke rol speelt op het gebied van recycling voor de bedrijven die verpakte producten in Nederland op de markt brengen.
Een statiegeldsysteem voor blikjes is volgens Klein Lankhorst niet van de ene op de andere dag geregeld. Het tijdspad zou daarom erg krap zijn. "We zetten de komende tijd alle zeilen bij om een uitgekiend en fijnmazig systeem op te zetten."